Đêm 27/3 tại Nhà hát Lớn Hà Nội sẽ diễn ra đêm nhạc Phạm Duy - Ngày trở về, với 20 ca khúc qua sự thể hiện của các ca sĩ Duy Quang, Mỹ Linh, Quang Linh, Đức Tuấn, Nguyên Thảo, Tấn Minh, Khánh Linh, Mai Khôi và nhóm Năm Dòng Kẻ. TT&VH có cuộc trò chuyện với nhạc sĩ Phạm Duy trước khi chương trình diễn ra.

* Cảm xúc của ông khi sắp thực hiện chương trình Phạm Duy - Ngày trở về tại nơi chôn nhau cắt rốn của mình?

- Ý định của tôi để đặt tên cho chương trình lần này tại Hà Nội là Rồi đây anh sẽ đưa em về nhà tuy nó hơi dài dòng nhưng có ý nghĩa. Dự định một cái tên thứ hai là Xin đi lại từ đầu, nó cũng sẽ mang nhiều ý nghĩa. Nhưng sau khi bàn bạc với Phương Nam Phim và đạo diễn, chúng tôi thống nhất lấy tên chương trình là Phạm Duy - Ngày trở về. Tuy nhiên theo tôi cái tên cũng không quan trọng lắm, mà quan trọng là chất lượng nội dung của chương trình.
 
Trong thời gian qua, chương trình âm nhạc của tôi đã ra mắt tại Sài Gòn và một số nơi khác, tôi rất muốn có một lần ra mắt tại Hà Nội, nhưng làm show ở Việt Nam không dễ như tôi tưởng. Tuy nhiên bây giờ điều mà tôi mong đợi cũng đã tới, tôi hết sức cảm động và sung sướng. Buổi diễn ở Hà Nội cũng sẽ hát những bản nhạc như đã từng biểu diễn ở Sài Gòn, Đà Nẵng... nhưng đây là đêm biểu diễn “linh thiêng” đối với tôi, bởi Hà Nội là nơi tôi sinh ra và lớn lên.

* Hình như khởi đầu âm nhạc, ông là một ca sĩ? Ông có thể nói kỷ niệm đầu tiên mà mình bước lên sân khấu?

- Tôi vô tình mà trở thành ca sĩ, hồi đó tôi đi theo một gánh hát và làm thư ký, cũng định có một dịp vui nào đó sẽ ra sân khấu hát chơi, và một đêm nọ, ông chủ gánh hát Đức Huy đã biến tôi thành ca sĩ. Đó là khoảng năm 1943, khi đoàn này xuống Hải Phòng để chuẩn bị đi vào Nam biểu diễn, trong đêm biểu diễn tại Hải Phòng tôi đã lên sân khấu hát một số bài như: Buồn tàn Thu (Văn Cao), Con thuyền không bến (Đặng Thế Phong)... rồi từ đó tôi trở thành ca sĩ, rong ruổi ca hát khắp nơi và khởi đầu cho nghiệp âm nhạc của mình. Còn chính thức biểu diễn tại Hà Nội là vào năm 1953 (tại Nhà hát Lớn) khi biểu diễn trong đoàn Gió Nam cùng với Trần Văn Trạch, Võ Đức Thu... lúc đó thì tôi đã có khá nhiều sáng tác, tôi biểu diễn một số ca khúc của mình và cả bài Hòn vọng phu của Lê Thương...

* Những tháng năm rong ruổi khắp mọi miền đất nước để ca hát, nó có ý nghĩa thế nào trong cuộc đời sáng tác của ông?

- Là người nghệ sĩ giang hồ, được đi đây đi đó nhiều nơi, tôi rất thích thú. Tôi có điều kiện tiếp xúc với người dân, với những danh lam thắng cảnh và đặc biệt là tiếp xúc với dân ca các vùng miền. Điều này giúp cho sự hiểu biết về dân ca của bản thân tôi được mở rộng, nó có ảnh hưởng rất nhiều đến quá trình sáng tác của tôi sau này. Khi tôi muốn diễn tả cảnh vật của một vùng quê, hoặc tâm trạng con người... những ý nhạc dễ dàng hiển hiện. Trong nhiều tác phẩm của tôi, có những chất liệu âm nhạc dân gian của địa phương mà trước đây tôi đã có dịp tiếp xúc, khám phá. Có thể nói trường đại học âm nhạc của tôi là dân chúng, tôi học từ dân chúng chứ không phải các concervatoire (nhạc viện).

* Hầu như ca sĩ nào hát nhạc Phạm Duy, ông đều khen, nhưng thật lòng mà nói, hiện nay ông thích ca sĩ nào hát nhạc của mình nhất, và có ca sĩ nào hát nhạc Phạm Duy mà ông cảm thấy không thích lắm không?

- Phải nói là lúc nào tôi cũng thật lòng, chẳng lẽ những ca sĩ Đức Tuấn, Nguyên Thảo, Mỹ Linh... tôi lại giả vờ khen, khi họ thật sự hát rất hay. Nhiều người biết đến âm nhạc của tôi qua một số các ca sĩ trước đây, nhưng đó là thuộc về một thế hệ ca sĩ trước, cảm xúc của thời đó nó khác, giờ đây các ca sĩ trẻ hát với một cảm xúc khác và họ có nhiều sáng tạo chứ không phải bắt chước các ca sĩ thời trước. Riêng điều này cũng đã rất đáng khen ngợi họ. Vì vậy mà nhiều ca sĩ bây giờ hát nhạc của tôi, tôi đều thích... ngang nhau. Còn lại, có thể có một số ca sĩ nào đó hát nhạc của tôi, nhưng tôi cũng không theo dõi hết nên nói không thích ai lắm thì... cũng khó.

* Là người khá thành công ở lĩnh vực ca khúc, ông có lời khuyên nào với thế hệ nhạc sĩ trẻ hiện nay?

- Tôi e rằng nhạc sĩ trẻ bây giờ ít ai lấy tôi làm “gương mẫu” mà gương mẫu của họ là nhạc Mỹ hoặc nhạc Hàn. Tôi thấy đa số các nhạc sĩ trẻ được nhiều người biết đến hiện nay, họ không theo “truyền thống” như tôi, đó là nghiên cứu để am hiểu dân ca và nhạc “cổ điển” Việt Nam.

* Cám ơn ông và chúc chương trình Phạm Duy - Ngày trở về thành công.
 
Không đặt ra vấn đề doanh thu

“Chương trình này thật ra nhạc sĩ Phạm Duy và Phương Nam Phim có dự kiến thực hiện từ rất lâu, nhưng do nhiều lý do chương trình chưa được thực hiện, trong đó có lý do lớn là về kinh phí, vì gần như toàn bộ ê kíp thực hiện phải từ TP.HCM ra Hà Nội. Trong tình hình như hiện nay, đêm diễn này không đặt ra vấn đề doanh thu mà chủ yếu là để giới thiệu chương trình âm nhạc của một nhạc sĩ đã sinh ra và bắt đầu con đường âm nhạc tại Hà Nội. Đây là chương trình đầu tiên của nhạc sĩ Phạm Duy và của Phương Nam Phim giới thiệu đến khán giả thủ đô. Thực hiện chương trình này, chúng tôi thật sự phấn chấn khi được giải Cống hiến ghi nhận Con đường tình ta đi (nhạc Phạm Duy, 2008) trong đề cử giải thưởng vừa qua và nhất là nhận được sự ủng hộ tài chính từ Tobicom” 
 (Bà Phan Mộng Thúy - Giám đốc Phương Nam Phim)

Hữu Trịnh (thực hiện)
(TT&VH)