Thực phẩm màu vàng hoặc vàng cam, chẳng hạn như cà rốt, bí đỏ, khoai lang... đều có nguồn beta-carotene rất tốt cho mắtKính lão, hư võng mạc, đục nhân mắt... là những chuyện khó tránh khỏi khi người ta không còn trẻ. Đây là thực tế khó tránh. Điều đáng nói là trước khi bước vào độ tuổi 65 thì đã khoảng 1/3 dân số gặp những vấn đề về mắt. Tại sao những vấn đề về mắt có liên quan đến tuổi tác lại trở nên rất phổ biến?

“Đường dây chống ôxy hóa”

Mắt là một cơ quan rất phức tạp và tinh tế, võng mạc rất nhạy cảm với những tác động gây hại của các gốc tự do, ánh sáng mặt trời, những thay đổi về áp suất, sự thiếu hụt dinh dưỡng.

Thêm vào đó, tiểu đường là một yếu tố rủi ro cao nhất gây đục thủy tinh thể, thoái hóa võng mạc, thậm chí gây mù. Nồng độ đường huyết cao ở những người bị tiểu đường tác động trực tiếp lên thủy tinh thể. Stress cũng có thể tác động vào những vi mạch trong võng mạc góp phần làm giảm thị giác.

Những tổn hại do gốc tự do xảy ra là kết quả của sự ôxy hóa và điều này sẽ tác động lên sự lão hóa, gây hại cho “cửa sổ tâm hồn”. Tuy nhiên, thật may mắn là những nghiên cứu mới nhất cho thấy gốc tự do có thể được trung hòa bằng cách tiêu thụ một lượng lớn các chất chống ôxy hóa, những chất ôxy hóa này sẽ bảo vệ màng tế bào và những thành phần của mắt như thủy tinh thể, võng mạc... Các chất chống ôxy hóa không hoạt  động riêng lẻ mà thường làm thành một “đường dây chống ôxy hóa” hỗ trợ cùng nhau.

Kiểm tra thị lực để điều trị bệnh về giác mạc. Ảnh: NGỌC DUNG

“Đường dây chống ôxy hóa” này bao gồm các vitamin A, C, E, kẽm, selenium và những hợp chất gọi là bioflanovids. Một trong những chất bioflanovids rất phổ biến là anthocyanidins, có tác dụng hỗ trợ và bảo vệ những thần kinh thị giác và những mạch máu nhỏ dẫn máu đi tới mắt. Các bioflanovids hoàn  toàn  rất dễ tìm vì chúng có nhiều ở trái dâu rừng, dâu tây...

Một nhóm khác là oligomeric proanthocyanidins (OPCs) có tác dụng ngăn ngừa những tổn thương của võng mạc bị gây ra do những gốc tự do. Những tổn hại này thường xảy ra ở bệnh nhân huyết áp cao, tiểu đường và những người nghiện thuốc lá. OPCs có rất nhiều trong hạt nho.

Một nghiên cứu nữa vừa được báo cáo cho biết các nhà nghiên cứu đã dùng một liều cao vitamin C và E, beta-carotene và kẽm cho những đối tượng có nguy cơ cao mắc những bệnh thoái  hóa mắt có liên quan đến tuổi tác. Kết quả cho thấy có giảm đến 25% những rủi ro, không cứu vãn được thị lực đã mất nhưng làm chậm đáng kể tiến trình giảm thị lực.

“Kính mát” từ... cải xanh

Từ lâu, chúng ta đã biết cà rốt rất tốt cho thị giác là vì chúng giàu nguồn vitamin A là thứ rất quan trọng trong việc bảo vệ đôi mắt. Những thực phẩm màu vàng hoặc vàng cam, chẳng hạn như cà rốt, bí đỏ, khoai lang đều có nguồn beta-carotene tuyệt hảo.

Rau cải xanh cũng chứa những carotenoid, đặc biệt là lutein và zeaxanthin. Thực vật tổng hợp những chất màu này để hấp thu ánh sáng và bảo vệ thực vật chống lại ánh sáng quá mức.

Các nhà khoa học đã nhận thấy con người cũng sử dụng những chất màu này để bảo vệ đôi mắt chống lại tác động của ánh sáng mặt trời. Lutein và zeaxanthin được xem là “kính mát thiên nhiên” bảo vệ mô mắt. Vì vậy, trong thực đơn hằng ngày, chúng ta nên lưu ý đến điều này.

Những nhà nghiên cứu Úc cũng đã phát hiện rằng nếu tăng cường khẩu phần cá trong bữa ăn thì sẽ làm giảm những chứng bệnh về mắt có liên quan đến tuổi tác.

Những người ăn cá 4 lần trong một tháng sẽ giảm một nửa những chứng bệnh có liên quan đến tuổi tác, trong đó có các bệnh về mắt, hơn là những người chỉ ăn một lần trong tháng, những loại  cá có lợi cho mắt là cá hồi, cá  trích, cá thu, cá mòi.

Thể dục giảm nguy cơ thoái  hóa

Mang kính bảo vệ khi ra những nơi có ánh sáng mặt trời, tránh khói thuốc lá... sẽ rất tốt cho mắt. Đặc biệt, tập thể dục thể thao đều đặn đã được chứng minh là có tác dụng ngăn chặn sự phát triển của những bệnh thoái  hóa mắt tới 70% do việc  tập thể dục thể thao làm tăng nhịp tim và tuần hoàn  máu đem chất dinh dưỡng đến nuôi các thần kinh thị giác, chuyển những hình ảnh hoàn  hảo từ mắt tới não. Tập aerobic cũng có thể ngăn chặn tiến trình bệnh tiểu đường, làm giảm thiểu những rối loạn về mắt do biến chứng tiểu đường.
 
Dược sĩ Nguyễn Bá Huy Cường (ĐH Dược Murdoc- Úc)